حسین آذربایجانی ـ در زبانشناسی اجتماعی می‌گوییم «وجهه» چیزی شبیه خودانگاره انسان است. ارزیابی و برداشت کلی هر فرد از شخصیت خود است. این ارزیابی ناشی از ارزیابی‌های ذهنی است که معمولاً از ویژگی‌های رفتاری خود به عمل می‌آوریم. در نتیجه، خودپنداره ممکن است مثبت یا منفی باشد. اصطلاحات خودپنداره و عزت‌نفس (self – esteem) به هم شباهت بسیار دارند. عزت‌نفس به این معنا است که شخص برحسب ادراکی که از موقعیت شخصی خود در ذهن دارد، به چه میزان خودش را در رده‌ی بالا یا پائین قرار می‌دهد. از این‌رو کسی که خودپنداره‌ی مثبتی دارد عزت‌نفس زیادی خواهد داشت و کسی که خودپنداره منفی دارد، عزت‌نفس کمی خواهد داشت.اخبار جدید استان قزوین
کودک آدمی در سال دوم زندگی‌اش می‌آموزد که هر کار و رفتار و گفتارش، واکنشی از سوی انسان‌های دیگر در پی خواهد داشت. به عنوان مثال می‌آموزد که اگر حرف‌های خاصی را بر زبان آورد، اطرافیان او را تشویق می‌کنند و اگر حرف‌های خاص دیگری بر زبانش جاری شود، «خود» او با اخم، بی‌توجهی، بازخواست و تنبیه والدین و دیگران روبرو خواهد شد. کودک آدمی رفته‌رفته می‌آموزد که هر چیزی را در هر جایی و پیش هر کسی نمی‌توان گفت، زیرا ممکن است «خودانگاره» گوینده از سوی شنوندگان تهدید شود، می‌آموزد که بعضی حرف‌ها و کارها دیگران را ناراحت می‌کند و دیگران وقتی ناراحت شوند، کارهایی می‌کنند یا حرف‌هایی می‌زنند که خوشایند او نیست.
اخبار داغ استان قزوین
به این خودانگاره در زبانشناسی «وجهه» می‌گوییم؛ کودک انسان به تدریج در روند رشد خود مفهوم «وجهه» را می‌آموزد. رضا رضایی، زبانشناس و پژوهشگر تحلیل گفتمان در این باره به ولایت می‌گوید: ادب، ابزار و اعلام این نکته به مخاطب است که من به وجهه تو تعرض نخواهم کرد و تو هم وجهه من را محترم بدار و به آن تعرض نکن. برای همین است که کنش‌های گفتاری حافظ وجهه نظیر عذرخواهی هنگام اشتباه را انجام می‌دهیم.
عذرخواهی؛ نشانه‌ی شخصیت، ادب و همکاری
رضایی می‌افزاید: عذرخواهی کار انسان‌های باشخصیت و باادبی است که علاوه بر وجهه خودشان برای وجهه دیگران هم ارزش قائل هستند. پوزش خواستن از شخص یا اشخاصی که شما وجهه‌شان را تهدید کرده‌اید، ضمن رفع تهدید وجهه و تقدیم آرامش به آن فرد آسیب دیده، باعث تلطیف فضا و تعامل دوطرفه می‌شود، کسی که عذرخواهی می‌کند نشان می‌دهد که به ملزومات زندگی اجتماعی و تعامل دوطرفه پایبند است و دیگران را محترم می‌شمارد، چنین شخصی بی‌گمان از سوی دیگران محترم شمرده خواهد شد.
چرا عذرخواهی؟
روانشناسان می‌گویند: عذرخواهی تاثیرگذار، پادزهری برای رفع تقصیرها و خطاهای ما محسوب می‌شود. «عذرخواهی کردن نشانه‌ی بلوغ و مسئولیت‌پذیری است.» فرض کنید شما عذرخواهی می‌کنید چون کاری را انجام داده‌اید که موجب آزار، صدمه زدن، توهین، ناراحتی، نگرانی، خشم و به طور کلی به هم زدن توازن روحی فردی دیگر شده است؛ بنابراین هدف اصلی عذرخواهی شما، از بین بردن فشار روانی طرف مقابل و گرفتن بخشش اوست. تنها وقتی عذرخواهی شما موثر واقع شود، شما هم امتیازی دریافت خواهید کرد و احساس گناه یا ندامت شما از بین خواهد رفت.
عذرخواهی کردن، ابزاری است که با آن می‌توان هرگونه تخطی از توقعات یا هنجارهای اجتماعی را نشان داد، مسئولیت تاثیر کارهای خود را بر دیگران پذیرفت، از آنها طلب بخشش کرد و ضمن ترمیم شکاف روابط خود، موقعیت اجتماعی خود را بازسازی کرده و در نهایت احساس گناه را از خود دور کرد.
اخبار استان قزوین
فرهنگ عذرخواهی
در فرهنگ و زبان امروز جامعه ما عذرخواهی بسیار کم دیده می‌شود. افراد و دولتمردان مسئولیت کارهای اشتباه خود را به عهده نمی‌گیرند و اگر مثل دولت اصولگرای احمدی‌نژاد تمام تقصیرهای اشتباهات‌شان را گردن دشمنان موهومی مثل جمشید بسم‌ا… نیندازند، مثل برخی مسئولان استان ما در قبال اشتباهات‌شان سکوت می‌کنند و به اصطلاح شتر دیدی ندیدی!
دولت روحانی و سابقه‌ی عذرخواهی
در این میان دولتی با رای مردم روی کار می‌آید که مسئولیت اشتباهات خود را می‌پذیرد، در جریان صف‌های طولانی سبد کالا رئیس‌جمهور کشور جلو دوربین‌ها می‌آید و با ابراز تاسف از وضعیت پیش آمده، از ملت عذرخواهی می‌کند. به جرات می‌توان گفت این اولین بار در طول تاریخ ایران است که دولتی روی کار آمده و مردم را آنقدر قابل احترام می‌داند که در قبال اشتباهاتش فرار به جلو یا اتهام‌زنی به دیگران نکند و از مردم عذرخواهی کند.
این عذرخواهی‌ها اما به همین جا ختم نمی‌شود؛ نمونه‌های متعدد آن در یادداشتی دیگر در همین صفحه آمده است و اینجا می‌خواهیم به اثر این عذرخواهی‌ها بپردازیم. دولت حسن روحانی نشان داده است برای مردم ارزشی قابل توجه قائل است؛ از مسئولیت‌پذیری‌اش در موضوعات گوناگون از جمله اشتغال و اقتصاد و مساله هسته‌ای گرفته تا عذرخواهی‌های خود و هیات وزیرانش در مورد اشتباهات گفتاری و مدیریتی خودشان که در تاریخ کشور بی‌سابقه است.
اخبار جدید قزوین
ابتدای روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، نگارنده در یادداشتی به این مناسبت نوشته بود روحانی بیش و پیش از آنکه کار سخت‌افزاری انجام دهد، باید ویرانه فرهنگی بازمانده از ایلغار دولت پیشین را بازسازی کند و حالا چنان که از شواهد و رفتارها برمی‌آید گویا حسن روحانی، دیپلماتی که به جایش می‌خندد و به جایش قاطعانه می‌ایستد، در حال آواربرداری از آن ویرانه است. این رئیس‌جمهور با ادبیات چارواداری و کوچه بازاری سخن نمی‌گوید و با فرافکنی‌های خود مردم را به سخره نمی‌گیرد. به مردم احترام می‌گذارد و از پیامک‌های تبریک نوروزی‌اش تا عذرخواهی‌های خودش و وزیرانش می‌توان دریافت مردی که به مردم احترام نمی‌گذاشت، رفته است.
این موقعیت را باید ارج نهاد و قدر دانست تا فرهنگ عذرخواهی و پذیرش مسئولیت اشتباهات از سلسله مراتب بالا، پایین هم بیاید و در استان‌ها و شهرهایی مثل قزوین هم شاهد چنین حسنات اخلاقی و مدیریتی و انسانی باشیم. به امید آن روز…